UPC KU Leuven voortrekker in crisispsychiatrie

Persbericht | 30 juni 2022

Minister Frank Vandenbroucke trekt 15 miljoen uit voor versterking High & Intensive Care

Het Universitair Psychiatrisch Centrum KU Leuven ontving op donderdag 30 juni 2022 federaal minister van Volksgezondheid en Sociale Zaken Frank Vandenbroucke op de High & Intensive Care-afdeling (HIC) voor een werkbezoek. De minister nam er deel aan een rondetafel waarbij de (tussentijdse) wetenschappelijke evaluatie van de meerwaarde van de HIC voor de patiënt, zijn naasten, het personeel en de maatschappij gepresenteerd werd. Daar maakte hij bekend jaarlijks 15 miljoen euro extra te investeren in bijkomende omkadering voor de HIC’s in België.

Onder meer professor Luc Sels, rector van de KU Leuven, prof. dr. Filip Bouckaert, hoofdarts UPC KU Leuven en dr. Wim Tambeur, gedelegeerd bestuurder UPC KU Leuven onthaalden de minister op campus Kortenberg. “Met deze structurele subsidie van 15 miljoen euro kunnen 150 VTE bijkomend ingezet worden”, zegt minister Vandenbroucke. “We geven daarmee uitvoering aan het regeerakkoord om in bepaalde psychiatrische zorgprogramma’s meer VTE in te zetten dan voorzien in de huidige personeelsnormen. De HIC’s worden opgevolgd en geëvalueerd op hun klinische meerwaarde door de wetenschappelijke equipe van het UPC KU Leuven en maken deel uit van een lerend netwerk.”

Terugdringen vrijheidsbeperkende maatregelen

De HIC hanteert een innovatieve behandelvorm die past in de intensifiëring van zorg voor patiënten die een acuut en ernstig psychiatrisch ziektebeeld doormaken, waardoor het minder of niet meer lukt zelf constructief mee na te denken hoe om te gaan met de crisis en/of waardoor er controleverlies is over het eigen gedrag met potentieel gevaar naar zichzelf of anderen tot gevolg. Eén-op éénbegeleiding en continue afstemming zijn belangrijke bouwstenen van het model. De wetenschappelijke evidentie voor deze innovatieve praktijk is nog beperkt en de nood aan data is hoog. Reden voor het UPC KU Leuven om voor de huidige negen HIC’s in België onderzoek te voeren naar de werking van deze afdelingen met als doel de zorg voor de patiënt verder te optimaliseren, agressie en suïcidaliteit te verminderen en ervaren dwang en vrijheidsbeperkende maatregelen, zoals afzondering en fixatie, sterk terug te dringen.

“In een HIC-werking staan daarom intensieve zorgen op maat van de individuele noden van de patiënt voorop”, zegt dr. Hella Demunter, co-supervisor van de HIC in het UPC KU Leuven. “De behandeling is erop gericht maximale nabijheid bij de patiënt te bieden en de patiënt zoveel mogelijk te betrekken in zijn behandelproces, om zo snel mogelijk de regie over het eigen denken, voelen en handelen te herwinnen.”

Zorgafstemming

Architecturale aanpassingen geven de afdeling een meer geborgen en huiselijker karakter. Ook de inrichting van twee comfort rooms en van een intensievezorgenkamer die één-op-éénbegeleiding of rooming-in mogelijk maakt, bieden ondersteuning in de vormgeving van een gastvrije, 'healing & holding-omgeving'. Het doel van de opname is het acute crisismoment zo snel mogelijk te overwinnen, zodat (terug) beroep gedaan kan worden op zorg buiten de intensievezorgenafdeling: op een vervolgafdeling in volledige, dag- of nachtopname, met behulp van een mobiel team of via de ambulante raadpleging. Dr. Demunter: “De patiënt, naasten en extern betrokken hulpverleners worden actief betrokken in zorgafstemmingsgesprekken die systematisch georganiseerd worden. We zetten daarmee fikse stappen naar een geïntegreerde crisispsychiatrie.”

Belgische HIC-monitor

Het UPC KU Leuven zette wetenschappelijk uitkomstonderzoek op naar de epidemiologische, behandel- en gezondheidseconomische aspecten van de klinische werking van de HIC in samenwerking met Zorgnet-Icuro en de acht andere Belgische HIC’s. De HIC-monitor, een modelgetrouwheidsschaal naar Nederlands voorbeeld, vormt hierbij een belangrijke leidraad. Deze Evaluatiestudie Psychiatric High and Intensive Care (EPHIC) gebeurt onder supervisie van professor Ronny Bruffaerts: “De patiënt die in crisis op een HIC-afdeling wordt opgenomen heeft doorgaans een onderliggende ernstige en langdurende psychische kwetsbaarheid. Uit tussentijdse resultaten van ons onderzoek kunnen we nu al besluiten dat er voor deze kwetsbare groep nood is aan een breed ‘zorgpad voor crisis’ waarin continuïteit van behandeling cruciaal is, en waarin spoedgevallendienst, mobiele crisisteams en HIC-werking centraal staan. In de ambulante nazorg voor de HIC-patiënten is gespecialiseerde thuisbehandeling nodig, onder meer om de hoge heropnamegraad te verlagen. Een evaluatie van de klinische werking toont aan dat onder meer agressie en het risico op suïcide significant dalen na een behandeling van gemiddeld 20 dagen op een HIC.”

De methode van dit implementatie-onderzoek en de beleidsaanbevelingen zijn niet alleen van nut voor alle HIC-afdelingen in België, maar zijn ook voor andere psychiatrische afdelingen en voor psychiatrische hulpverlening buiten de klinische setting een bron van inspiratie.