Wachttijd 100 dagen bij psychische klachten
PERSBERICHT
Vlaamse Vereniging voor Psychiatrie (VVP)
17 juli 2019
Wie zich met psychische klachten aanmeldt bij een centrum voor geestelijke gezondheidszorg moet gemiddeld vijftig dagen wachten op een intakegesprek en nog eens vijftig dagen vooraleer een behandeling kan starten.
Dat blijkt uit een rapport van de Vlaamse overheid Zorg en Gezondheid Cijfers Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg – (2017 online publicatie). Heldere cijfers over wachttijden in privépraktijken en ziekenhuizen ontbreken nog, maar huisartsen en andere eerstelijnsprofessionals weten uit ervaring dat ook een verwijzing naar die instanties vaak niet op een‑twee‑drie gerealiseerd is.
Er zijn bovendien forse uitschieters: bijvoorbeeld de wachttijd voor een diagnostisch onderzoek naar ontwikkelingsstoornissen zoals ADHD bij kinderen kan vandaag oplopen tot meer dan vijftien maanden! We kunnen ons moeilijk gelijkaardige wachttijden voorstellen in de algemene geneeskunde, bij pakweg een vermoeden van een kanker, terwijl er meer mensen ernstig ziek worden of vroegtijdig overlijden door een psychiatrische dan een oncologische ziekte (referentie in te voegen naar statistiek).
Wachttijden wegwerken?
Ambitieuze targets
De overheid moet ambitieuze targets durven opstellen om de wachttijden weg te werken, tegen 2022 zouden ze minstens gehalveerd moeten zijn. We dienen daarbij de wachttijden in alle organisaties begaan met ggz aan te pakken, van de eerstelijn tot en met de hooggespecialiseerde zorg in ziekenhuizen. Dit is te realiseren via een financieel groeipad opgenomen in het regeerakkoord.
Investeer in nulde- en eerstelijn
We dienen de nulde- en eerstelijnszorg massaal uit te bouwen en laagdrempelig en betaalbaar te maken. Dit zal de druk op de tweede en derde lijn verlichten.
Ook moeten we investeren in preventie en in ondersteuning van nuldelijnszorg, waarmee je onnodige doorverwijzingen vermijdt. Jongeren worden bijna even vaak vanuit een onderwijssetting als vanuit de gezondheidszorg doorverwezen, maar niet altijd terecht. Soms speelt onterechte ongerustheid, en die kan je wegnemen door doorgedreven preventie met bijvoorbeeld gezondheidsvaardigheden in het lessenpakket. Gespecialiseerde ggz-coaches in de nuldelijnszorg kunnen hun expertise inzetten om professionals in andere sectoren te ondersteunen.
Versterk verslavingszorg en crisiszorg jongeren
De capaciteit voor specifieke hulpverlening in de tweede en derdelijnszorg moeten we uitbreiden daar waar grote tekorten bestaan, zoals in de verslavingszorg en de crisiszorg voor jongeren.
Schakel dwingend
Afgestemde, geschakelde zorg moeten we dwingend maken. Het zorgt ervoor dat de patiënt op het juiste moment bij de juiste zorgverlener terechtkomt en reduceert wachttijden. De leidraad daarbij moet zijn dat je ambulant start. Als een opname toch noodzakelijk is schakel je zodra dat kan over naar dagtherapie of ambulante zorg.
Voorkom escalatie met tijdelijke opvolging Wie klachten heeft maar lang op zorg moet wachten, loopt het risico dat zijn klachten escaleren. Je kan dit deels opvangen door te investeren in hulp die de wachttijden naar gespecialiseerde zorg overbrugt. Dat kan door regelmatig contact met de zorgvrager te houden.
Laat ervaringsdeskundigen coachen
We moeten investeren in de opleiding van ervaringsdeskundigen, die patiënten bijstaan en coachen in het verloop van hun behandelingstraject. Zij spelen een grote katalysatorrol voor herstel en stabilisatie.
E-hulp
We dienen te investeren in onderzoek naar en implementatie van effectieve e-hulpverlening.
Netwerken met welzijn
Zet in op goed functionerende netwerken tussen ggz en welzijn.
Netwerkvorming
We moeten netwerkvorming aanmoedigen tussen ggz-instellingen, zodat de patiënt zich geen zorgen moet maken over het vervolg en de continuïteit van zijn traject.
Realiseer de academische component
Vandaag is er met name aan kinder- en jeugdpsychiaters een tekort. En medische doorbraken en efficiëntere behandelingen ontwikkelen kan enkel als je investeert in opleiding van artsen-psychiaters en in wetenschappelijk onderzoek naar nieuwe methodes. Extra middelen voor de academische component van de ggz zijn daarom een must.
|
Aantal patiënten groeit Het ontstaan van de wachttijden heeft diverse oorzaken. Om te beginnen is er een substantiële stijging van het aantal mensen met psychische problemen, in het bijzonder ouderen en mensen met een laag inkomen. Daar tegenover staat dat de nulde- en eerstelijnszorg onvoldoende toegerust is om de toename in zorgvragen op te vangen. En ze kost ook teveel: ambulante psychologische hulp bij zelfstandig werkende professionals wordt slechts heel beperkt terugbetaald door de ziekteverzekering en is voor veel mensen niet betaalbaar. In de tweede- en derdelijnszorg zijn er plaatsen tekort voor gespecialiseerde zorg voor specifieke problemen, met name in de crisiszorg voor jongeren en de verslavingszorg. Bovendien is de vraag naar ambulante zorg fors gestegen door de vermaatschappelijking van de zorg: patiënten worden minder snel in een ziekenhuisbed opgenomen of sneller uit het ziekenhuis ontslaan. Zeker voor patiënten met een combinatie van ernstige psychiatrische problemen is er onvoldoende capaciteit om een goede ambulante opvolging te bieden.
Wachttijden verergeren problemen Voor wie wacht op zorg bestaat het risico dat de klachten verergeren. Tegelijk kan ook de motivatie om een behandeltraject te starten wegebben. De wachttijden kunnen ook het gebruik van psychofarmaca –dikwijls niet de voorkeursbehandeling, denk maar aan antidepressiva bij milde tot matige depressie– aanmoedigen, want die zijn wel snel en relatief goedkoop beschikbaar. Huisartsen nemen te vaak noodgedwongen de zorg voor patiënten met psychische klachten volledig op zich. Of wanhopige huisartsen sturen hun patiënten naar de spoedgevallendienst, in de hoop dat ze daar sneller geholpen worden, waarna patiënten onnodig in een ‘psychiatrisch bed’ terecht komen en plaatsen innemen van patiënten voor wie die intensieve zorg wel geïndiceerd is. Ook jongeren in crisis komen soms in een afdeling voor volwassenen terecht, wegens gebrek aan plaats in een gespecialiseerde crisisdienst voor jongeren.
|
Staten-Generaal Geestelijke Gezondheidszorg
Op donderdag 14 maart 2019 kwam de sector van de geestelijke gezondheidszorg bijeen om een noodprogramma voor te leggen, een eisenpakket om in de ggz drastische hervormingen door te voeren.
Contact voor pers
dr. Kirsten Catthoor, PhD
wetenschappelijk secretaris VVP
kirstencatthoor [at] yahoo.com (subject: Persbericht%20Wachttijd%20100%20dagen%20bij%20psychische%20klachten)
secretariaat VPP
info [at] vvponline.be (subject: Persbericht%20Wachttijd%20100%20dagen%20bij%20psychische%20klachten)
Vlaamse Vereniging voor Psychiatrie
